253: ตอนที่ 8: งบกำไรขาดทุน

งบกำไรขาดทุน น่าจะเป็นงบการเงินที่คนทั่วไปเข้าใจง่ายที่สุด เพราะเป็นไปตามสมการ รายได้ – ค่าใข้จ่าย = กำไร เขียนเรียงลำดับให้ดูทีละรายการ 

ดังนั้นผมคงไม่มีอะไรที่จะต้องขยายความเกี่ยวกับงบการเงินตัวนี้มากนัก

สิ่งแรกสุดที่นักลงทุนน่าจะลองทำดูเวลาดูงบการเงินของบริษัทคือ ดูว่าบริษัทมี EBIT Margin เพิ่มขึ้นเท่าไร เมื่อเทียบกับงวดที่แล้ว หรืองวดเดียวกันของปีที่แล้ว EBIT Margin คำนวณได้จาก กำไรก่อนหักภาษีและดอกเบี้ยจ่าย หารด้วยรายได้ ที่จริงแล้วมันเป็นตัวเลขที่น่าดูมากกว่า Profit Margin คิดมาจากกำไรในบรรทัดสุดท้ายของงบกำไรขาดทุนเสียอีก เพราะกำไรสุทธิหลังหักภาษีและดอกเบี้ยจ่ายแล้ว ย่อมขึ้นอยู่กับรายจ่ายภาษีและดอกเบี้ยจ่ายในแต่ละงวด ซึ่งขึ้นอยู่กับการบริหารภาษีและโครงสร้างเงินทุนของบริษัท แต่สิ่งที่เราอยากรู้มากกว่าคือ ผลการดำเนินงานที่เกิดจากตัวธุรกิจจริงๆ คือ เอารายได้มาหักออกแต่เฉพาะค่าใข้จ่ายที่เกี่ยวกับ operation ล้วนๆ แล้วเทียบกันเลยว่าดีขึ้นหรือแย่ลงจากงวดที่แล้ว หรือไตรมาสเดียวกันของปีก่อนแค่ไหน จะได้รู้ไปเลยตัว ถ้านับเฉพาะตัวธุรกิจอย่างเดียว บริษัทดีขึ้นหรือแย่ลง ไม่ใช่รวมทุกอย่างเข้าไปจนมองไม่เห็นภาพที่แท้จริง

นอกจากนี้ เรายังอาจตัดทั้งรายได้และค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่ไม่ได้เกิดจากตัวธุรกิจหลัก หรือเกิดจากธุรกิจหลักแต่ไม่ได้เกิดขึ้นเป็นประจำทุกไตรมาสออกไปด้วย ราวกับว่าไม่มีรายการเหล่านี้อยู่ในงบกำไรขาดทุนเลย เวลาวิเคราะห์งบกำไรขาดทุน เพราะแม้รายการเหล่านี้อาจเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจริง แต่มันไม่ช่วยให้เรามองอนาคตของบริษัท เพราะมันไม่ได้เกิดขึ้นต่อเนื่องทุกปี ตัวอย่างเช่น กำไรหรือขาดทุนที่เกิดจากการขายสินทรัพย์เก่าๆ, ผลขาดทุนจากการด้อยค่าของสินทรัพย์ที่บริษัทเป็นเจ้าของ, กำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน, รวมทั้งพวกดอกเบี้ยรับซึ่งเกิดจากเงินสดที่บริษัทฝากไว้ในธนาคาร หรือพันธบัตรที่บริษัทไปซื้อมาถือไว้เพื่อบริหารเงินสด เป็นต้น ส่วนใหญ่มาตรฐานบัญชีจะพยายามกำหนดให้แยกรายการเหล่านี้ออกมาให้เราเห็นชัดเจนในงบกำไรขาดทุน เพื่อให้เราเลือกที่จะแยกมันออกไปจากการพิจารณาของเราได้อยู่แล้ว