คนที่เริ่มเข้าสู่วงการเหรียญใหม่ๆ ก็มักจะเริ่มต้นจากการเทรดเหรียญใน Exchange ต่างๆ เช่น Binance, Bitkub, etc. ซึ่งก็มักจะพบว่า ราคาเหรียญช่างขึ้น (และลง) ได้แรงมากๆ แรงกว่าหุ้นเป็นไหนๆ โอกาสที่จะได้เห็นบางเหรียญขึ้นไป 10 เท่าในเวลาไม่นานนัก ก็มีให้เห็นอยู่บ่อยๆ
แต่พอเริ่มอยู่ในวงการนานขึ้น เริ่มรู้ข้อมูลมากขึ้น ก็จะเริ่มรู้ว่า ที่จริงเหรียญเหล่านี้ที่ขึ้นได้สิบเท่านั้น ก่อนหน้านี้ พวกมันวิ่งขึ้นมาเยอะแล้ว บางทีก็อาจเป็นร้อยหรือพันเท่า ก่อนที่จะเข้ามาลิสต์ใน Exchange ให้เราซื้อขายกัน ทำให้เริ่มรู้สึกว่า ที่จริงแล้ว เราเป็นลูกไร่เขานี่หว่า คนกลุ่มหนึ่งเขากำไรเหรียญเหล่านี้มาเป็นร้อยเท่าแล้วจึงค่อยเอามาขายให้คนที่อยู่ใน Exchange ซื้อต่อ ทำให้เกิดความคิดต่อมาว่า ถ้าอย่างนั้น เราไปซื้อเหรียญเหล่านั้นตั้งแต่ก่อนที่เหรียญจะเข้า Exchange ไม่ดีกว่าเหรอ พูดง่ายๆ ก็คือ หาทางเป็นต้นสายดีกว่า ได้อยู่ ข้างบนของห่วงโซ่อาหาร ไม่ต้องกินน้ำใต้ศอกคนอื่น
ถ้าเป็นตลาดหุ้น นักลงทุนก็ทำได้แค่ฝัน เพราะต้นสายมากที่สุดที่นักลงทุนรายย่อยอย่างเราจะเข้าถึงได้ก็คือ การจองหุ้น IPO ซึ่งโคตรยาก ต้องเป็นรายใหญ่ หรือไม่ก็มีเส้นสาย (ยกเว้นหุ้น OR ซึ่งนั่นคือข้อยกเว้นจริงๆ) มีแต่หุ้น IPO ที่ขายไม่ออกเท่านั้น ที่มักจะตกมาถืงมือเราได้
แต่ในโลกของเหรียญ คนธรรมดาทั่วไปก็สามารถเข้าถึงเหรียญก่อนที่เหรียญจะถูกลิสต์ได้ เพราะเหรียญส่วนใหญ่มักจะถูกขายผ่าน IDO ใน Launchpad ต่างๆ ก่อนที่จะมาลิสต์ใน Exchange ซึ่งนักลงทุนทั่วไปก็สามารถเข้าถึง IDO Launchpad ได้ เพียงแต่ว่าต้องคอยตามข่าวว่ามีจะมี IDO เกิดขึ้นเมื่อไหร่ และทำตามกติกาให้ได้เท่านั้น
ก่อนอื่นเลย ต้องหัดใช้ Metamask Wallet ให้เป็น เพื่อเข้าสู่โลก Blockchain ที่เป็น Decentralised ที่แท้จริง สามารถ swap เหรียญผ่าน DEX ได้ เรื่องพวกนี้ถ้ามีความพยายามสักหน่อย สามารถเรียนรู้วิธีการตาม Youtube เอาได้ไม่ยาก จากนั้นก็คอยติดตามข่าว IDO ของ Launchpad ต่างๆ ผ่านทางทวิตเตอร์, Medium, Telegram, Discord (ที่จริงพวก Exchange ก็มี Launchpad นะ เช่น Binance Launchpad ซึ่งเข้าใจง่ายกว่ามาก ถ้ายังไม่รู้จะเริ่มต้นยังไง แนะนำให้ลองไปจองเหรียญใน Binance Launchpad ก่อนก็ได้)
กติกาของการจอง IDO ส่วนใหญ่ก็มักจะเริ่มต้นด้วยการทำ KYC กับ Launchpad นั้นๆ ก่อน หลังจากนั้นเราก็มักจะต้องไปซื้อเหรียญของ Launchpad นั้นๆ มาเก็บไว้ ตามปริมาณที่กำหนด เพื่อให้ได้รับสิทธิ์ในการจอง (ยิ่งถือเหรียญของเขาไว้เยอะ ก็ยิ่งจองได้เยอะ) บาง Launchpad อาจให้เรา stake เหรียญไว้ด้วย และบางแห่งก็จะให้เราใช้เหรียญที่เราถือนี่แหละในการจ่ายค่าจอง IDO ด้วย
หลังจากนั้น ก็คอยตามข่าวว่า Launchpad นั้นๆ จะปล่อยเหรียญอะไรออกมาให้จองกันบ้าง เข้าไปลงทะเบียน whitelist ตามวันเวลาที่กำหนด บางทีก็ต้องจับสลาก บางทีก็เป็นการจัดสรรตามจำนวนเหรียญ Launchpad ที่เราถืออยู่ หรือบางทีก็ต้องแย่งกันกดซื้อให้ทันเวลา เมื่อจองเหรียญได้แล้ว ก็รอวันที่เหรียญนั้นจะ list ซึ่งถ้าได้ list ใน Exchange ใหญ่ๆ ราคาก็มักจะพุ่งกันเป็น 10x หรือ 100x จากราคาจองได้เลย เพราะคนที่จองเหรียญไม่เป็น และซื้อเหรียญใหม่ๆ อยู่แต่ใน Exchange เท่านั้น มีเยอะมาก จึงมีแรงซื้อที่มาซื้อต่อเรามหาศาล
ช่วงนี้ผู้เขียนเองก็กำลังสนุกกับการล่าเหรียญ IDO ตาม Launchpad ต่างๆ (อยากเป็นต้นสายกับเขาบ้าง) ซึ่งก็ทำเอาปวดหัวอยู่เหมือนกัน เพราะแต่ละแห่งก็มีกติกาต่างกัน เวลาเปิดลงทะเบียนก็ต่างกัน แถมมีเปลี่ยนกติกากระทันหันอยู่บ่อยๆ ต้องคอยอัพเดทข้อมูลอยู่ตลอดเวลา บางครั้งก็ต้องตื่นขึ้นมากลางดึก เพื่อสมัคร whitelist ถ้าตามอยู่พร้อมๆ กัน 5-6 Launchpad นี่ก็เรียกว่าวันๆ ไม่ต้องทำอะไร นอกจากคอยทำเควซตามกติกา แรกๆ ทำไม่ถูกกติกาอยู่บ่อยๆ ทำให้พลาดโอกาสก็มี แต่รวมๆ แล้วก็เป็นกิจกรรมที่สนุกดีครับ
อย่างไรก็ตาม ผมพบว่าโลกของ IDO ก็ไม่ได้มีแต่ด้านบวก แม้ว่าจะทำกำไรกันได้หลายเท่าตัว แต่ก็เป็นโลกของคนที่มีเงินมากกว่า เพราะส่วนใหญ่แล้ว เหรียญมักจะจัดสรรตามปริมาณของเหรียญ Launchpad ที่คนนั้นถืออยู่ในมือ คนที่รวยกว่า เช่นพวกวาฬ ก็ย่อมมีเงินถือเหรียญ Lauchpad ในปริมาณที่มากกว่า ทำให้ได้รับจัดสรรเหรียญมากกว่า เวลาได้กำไรก็ได้มากกว่า ทำให้ยิ่งรวยขึ้นอีก ส่วนคนที่เบี้ยน้อยหอยน้อย บางทีก็ได้รับจัดสรรแค่เศษเสี้ยว ทั้งที่ต้องออกแรงคอยติดตามข่าวสารมากเท่าๆ กัน บาง Launchpad มีข้อกำหนดของการถือเหรียญขั้นต่ำสุดเอาไว้ค่อนข้างสูงมาก รายย่อยเอื้อมไม่ถึงเลยก็มี เป็นโลกของปลาใหญ่กินปลาเล็ก Dog-eat-dog จริงๆ ครับ
ความเสี่ยงที่สำคัญที่สุดที่ซ่อนอยู่ในการจองเหรียญ IDO ก็คือ การที่เราต้องถือเหรียญ Launchpad เหล่านี้ไว้นี่แหละ เพราะตัวเหรียญ Launchpad เองก็มีความผันผวนสูง บางทีได้กำไรจากเหรียญ IDO 100x แต่จองมาได้แค่หยิบมือ แต่มาขาดทุนเพราะเหรียญ Launchpad ราคาตก เพราะทุกคนเทขายพร้อมกันหลังจบงานของเหรียญ เป็นต้น แต่ในแง่ที่ดี ถ้า Launchpad ไหน คัดแต่เหรียญดีๆ มาให้คนจอง จองแล้วได้กำไรต่อเนื่อง ก็มักจะมีฐานลูกค้าขาประจำเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทำให้ราคาเหรียญของ Launchpad เองพุ่งทะยานตามไปด้วย เพราะคนที่ซื้อมาถือไว้ก็เก็บไว้ระยะยาว เพื่อรอจองโปรเจ็คต่อๆ ไป ไม่คิดที่จะขายออกมา แบบนี้ทุกคนจะได้กำไรทั้งเหรียญ IDO และเหรียญ Launchpad ด้วย ถือได้ว่าพวกเหรียญ Launchpad เองก็มี economic ที่น่าสนใจ คนที่เบี้ยน้อยหอยน้อย อาจซื้อเหรียญของ Launchpad ที่ดีๆ เก็บไว้ให้ได้กำไรโดยที่ไม่ต้องไปจองเหรียญ IDO เลยก็ได้
นอกจาก IDO แล้ว อีกวิธีที่เราอาจจะได้เหรียญใหม่ๆ มาตั้งแต่ต้นสาย คือการได้รับแจก airdrop ซึ่งส่วนใหญ่แล้วแทบไม่ต้องลงทุนอะไรเลย เพราะแจกฟรี เพียงแต่ต้องทำตามกติกาบางอย่าง เช่น กดไลค์ กดแชร์ สมัครลงทะเบียนหน้าเว็บ เป็นต้น บางคนล่า airdrop เป็นอาชีพ อย่าดูเบา เพราะว่าในอดีต มีหลายโปรเจ็คที่แจก Airdrop ที่หากเก็บมาจนถึงทุกวันนี้มีมูลค่าหลายแสน หลายล้านบาท (เช่น Uniswap, Moonriver, etc.) เพราะโปรเจ็คเหล่านั้นประสบความสำเร็จเกินคาด airdrop ที่แจกมาเป็นเศษเงินในวันนั้น ก็เลยกลายเป็นเงินถุงเงินถังในวันนี้